NAVENDA NÛÇEYAN – Ji paraznameya Rêber APO ya bi navê Manîfestoya Şaristaniya Demokratîk III: Sosyolojiya Azadiyê hatiye girtin.
Pîsbûna derya û çeman û çolbûn gihîştiye astên karesatbar. Hemû nîşan didin ku apokalîps dê ne ji ber têkçûna hevsengiya xwezayî, lê ji ber komên ku di toran de hatine rêxistinkirin, li ser civakê were anîn. Bê guman, xwezayê dê li hember vê rêça sûc bertek nîşan bide. Ji ber ku ew jî zindî û zîrek e. Tehemûla wî jî sînorên xwe hene. Ew ê berxwedana xwe di cih û dema rast de nîşan bide, û gava ew dem û cih were, ew ê li hêsirên mirovan nenêre. Ji ber ku ew ê hemî berpirsiyar bin ji ber xiyanetkirina jêhatîbûn û nirxên ku ji wan re hatine dayîn. Ma apokalîps bi vî awayî nehatibû pêşbînîkirin?
Armanca min li vir ne ew e ku senaryoyên karesatên nû lê zêde bikim; lê belê mîna her endamekî civakê ku divê berpirsiyar be, divê em jî tiştê ku di çarçoveya şiyanên xwe de û bi berpirsiyariya pêwîst û têgihîştina xwe ya erkê exlaqî û siyasî de pêwîst e bibêjin û bikin, ku ev jî sedema hebûna me ye.
Di dîroka mirovahiyê de, gelek tişt li ser çarenûsa Nemrûd û Fîrewnan têne gotin ku xwe vekişandine keleh û pîramîdên xwe. Sedem eşkere ye. Axir, Nemrûd û Fîrewn jî TEKEL bûn, hem wekî takekesan û hem jî wekî rêzan îdealên îlahî hildigirtin. Belê, ew di demên kevnar de mînakên herî mezin ên yekdestdarên sermayeyê bûn, ku her tim li dû qezencê bûn. Ew çiqas dişibin monopolên ku di bajarên îroyîn de têne kişandin nav PLAZAyan! Bê guman, ne di bingeh de lê di formê de, di navbera wan de cûdahî hene. Tevî hemû heybetên xwe, keleh û pîramîd nikarin bi meydanên îroyîn re pêşbaziyê bikin. Wekî din, ew nikarin di warê hejmarê de jî pêşbaziyê bikin. Eger hûn hemû fîrewn û nîmrûdan li hev zêde bikin, hejmar ji çend sed derbas nabe. Lê divê hejmara fîrawûn û nîmrûdên nûjen ji sed hezaran derbas bibe. Di demên kevnar de, mirovahî nikarîbû giraniya çend Nemrûd û Fîrewnan hilgire. Ew bi vî rengî berdewam diqîriya. Baş e, heta kengî ew ê barê bi sed hezaran kesan hilgire ku tevahiya jîngeh û civakê ji hev diqetînin? Ew ê çawa êş û azarên ku ji ber hemû şer, bêkarî, birçîbûn û xizaniyê çêbûne, sivik bikin?
Her çiqas em dibêjin ku civaka dîrokî tevahîyek e jî, me xwest ku van rastiyan di ronahiya pêşkeftina evolusyonî de jî derbirîn bikin. Ma ev rastiyên piçûk û ne girîng in?
Zanista modernîteya kapîtalîst bi avahiya xwe ya pozîtîvîst pir bawermend bû. Wî difikirî ku vedîtinên mezin ên rastîn her tişt bûn. Wî rastiya mutleq wekî zanîna rûberî ya rastiyan didît. Ew piştrast bû ku ew ketiye pêvajoyeke pêşketineke bêdawî. Lê belê divê em çawa têkçûna wî ya di pêşbînîkirina karesata jîngehê ya rast li ber pozê wî de şîrove bikin? Em çawa dikarin vê rastiyê şîrove bikin ku wê li hember hemû karesatên civakî yên çar sed salên dawî, nemaze şer, ku ji hemû karesatên dîrokê derbas bûne, çareseriyên radîkal neaniye pêşbînîkirin û bicîh neaniye? Em vê rastiyê bidin aliyekî ku wê şerê ku wekî hêzek ketiye her qulika civakê asteng kir, em dikarin çi bibêjin li ser têkçûna wê ya di destnîşankirina rast a vê rastiyê de? Eşkere ye ku, di serdema hegemonyaya herî zêde ya serweriya yekdestdariyê de, zanist, berevajî ya ku tê fikirîn, nikare bi avahiya xwe ya ku dorpêça herî îdeolojîk dijî û çêtirîn ji bo xizmeta pergalê hatîye adaptekirin, bersiva van pirsan bide. Zanist, ku avahî, armanc û şêwaza wê ji bo rewakirina pergalê hatiye îlankirin û organîzekirin, nîşan daye ku ew bi qasî olan bi bandor nîne. Lê belê divê em fêm bikin ku zanistek tune ye ku ne îdeolojîk be. Ya girîng ew e ku meriv fêm bike ka kîjan civak û çîn zanîn û zanist wekî îdeolojiya xwe hene û helwesta xwe li gorî wê diyar bike. Eger ekolojî di vê çarçovê de wekî yek ji zanistên herî nû cihê xwe saz bike, ew dikare ne tenê ji bo jîngehê lê di heman demê de ji bo xwezaya civakî jî hêza çareseriyê ya îdeal be.”
