Baharîn Kendal
Ava Zê ango Zap tê watêya ava ku herdem jiyanê diafrîne. Çawa ku pêlên Zapê naqedin û li ber van pêlên gur û geş ne jiyan diqede ne jî lehengtî û gernastî bidawî dibe. Weke ku tê zanîn Zap ji bo dîroka tevgera azadiyê, gelê Kurdistanê herdem cihekî xwe yê taybet heye. Lewra di destpêkê de fermandarî efsanevî yê gerîlayê Kurdistanê Heval Egîd di bin pêşengtiya hêzên rizgariya gelê Kurdistanê de ji bo
amadekarî di sala 1981 an de tê qada Zapê. Li herêma Başûrê Kurdistanê ji bo gerîlatiyeke nûjên dest bi amadekartiya dike. Senger û çeperên gerîla amade dike. Di wê salê û şûnve qada Zapê bûye hêlîna gerîlayên Kurdistanê. Di heman demê de Zap şahîdiya gelek destanên lehengtîyên milîtanên azadiyê kiriye. Ji wî demî heya niha bûye qela şer û berxedaniya gerîlayên dilsoz. Gelek caran dijmin û neyarên gelê Kurd xwestine qadên Zapê dagir bikin, lê belê her carê bi têkçûyînê rû bi rû mane. Erdnigariya Zapê xwedî çiyayên bilind, lat, zinar, daristan, zozan û avên dewlemende. Ji ber wê jî gerîlayên azadiyê mehkûmî cehikî namînin û dikarin bi xuluqkarî li hember her cûre teknîka dijmin a modern bisekinin, dijmin vala derbixin. Di her hêlê de erdnigariya Zapê ji bo dijmin şeqameke tûje.
Ji bo hêzên gerîla erdnîgariya Zapê xwedî avantajên mezine. Di gerîlayên ku tê de dijîn taybetmendiyên weke serweriya arazî, bikaranîna rêbazên kamuflajê, şuxulandina hêza manevra, bi rehetî formula pitir(+) minûs(-) bikaranîn û hijmareke kêm çûndina ser hedefê hwd. dide qezenc kirin. Dîsa ji bo ku erdnîgariya Zapê ji bo gerîla bifersende ev jî rê li pêşiya gerîla vedike da ku rolê xwe erenî bileyzin. Hem wext teqtîka sabotajê jî bûye faktorekî esas di şerê ku di herêma me de tê meşandin. Ev teqtîk û faktorên şer bû sedem ku dijmin şaşmayî bimîne û nikaribe birehetî bikeve qada Zapê. Dijmin tu carî nikarî bû bejahî were û hêzên me re şer bike. Ji xwe di leşkerên wî de jî ev wêrektî qed nîne. Tenê bi balafirên şer û keşfê, tank û topan xwest encam bigre, lê ev xeyalên wî jî ber avêre çûn. Di pêngava Şehîd Nalîn Mûş û Şehîd Bedran Gundikremo a ku di meha Gulanê de destpêkir her hevalek bi coş û kelecanek mezin ji bo tolgirtina her du fermandarên giranbiha beşdarî nava pêngavê bûn. Heval Nalîn yek ji wan fermandarên efsanewî û jina Kurd bû. Di salên dûr û dirêj yê di nav têkoşînê de gîhişti bû asta fermandarekî pêşeng û bûbû xwedî ezmûneke xurt a şerê gerîla. Heval Bedran jî her wiha ji bo tevgera azadiyê fermandarek giranbiha bû. Ev her du fermandarên dilsoz bi sekin, fedakartî û wêrektiya xwe dihatin naskirin, ji bo ku em wek hêzên gerîla xwedî li keda van hevalan derbikevin me ev pêngav da destpêkirin. Yek jî armanca vê pêngavê ew bû ku weke hêzên YJA Star em bikaribin bi rihê rêheval Nalîn tevbigerin û tola salan ji dijminê dagirker bigrin. Ji xwe di destpêka pêngavê de jî êrîşên dijmin li ser herêmê çêbû û dixwestin herêmên me dagir bikin. Di nav van êrîşan de gerîlayên YJA Starê bi rihê rêheval Nalîn yê ku her tim zindî, coş û kelecan bû tevgeriyan, bi taybet bi hûnera şehîd Ronak û Şehîd Ararat a sabotajê, bi rihê Stêrk a sekvantiyê û di pêşengtiya fermandar Şehîd Seher de êrîşên dijmin di qela Bedewê de hat şikandin û dijmin hat tengav kirin. Dijmin di pêşengtiya van lehengan de hat qewitandin. Weke her tim li hember berxwedaniya destanwarî a gerîlayan dijmin têk çû. Nikarîbû vê binketinê hezim bike. Cardin ji bo ku armancên xwe yê qirêj û hovane pêkbîne xwe li ser girê Xeregol ceriband. Girê Xeregolê xwedî erdnîgariyeke daristan, hinek cihan de zozan û heman demê li ser xeta sînore, her wiha ji qereqolê dijmin yê sînor dihate xuyakirin. Li hember êrîşa dijmin a hewayî û bejahî 12 hevalên me bi şev û rojan li berxwe dan û nehiştin gir û herêm bi hesanî têkeve destê dijmin. Ev yekîneyên me nehişt ku dijmin rehet têkeve girê û teknîka wî encam negire. Ev faktorên ku hatin bikaranîn bû sedema belavbûna dijmin. Armanca me a sereke derbeyên giran li dijmin xistin bû. Teqtîka ku hate bikaranîn lêde, derb bike û derkeve bû. Dijmin di şoqê de bihele û hûnera manevra bikarbîne. Di roja pêncan de bi însiyatîfa xwe me hêzên xwe bêyî ku windahî bidin ji girê Xeregolê vekişand. Dijmin dixwest di roja yekem de gir bigre, ji herkesî re wisa ragihîne û bêje “ez çawa bixwazim dikarim herêmên wan dagir bikim.” Lê belê ev armanca dijmin bi rihê berxwedana Xeregolê têk çû. Taybetî jî bi sekna fermandar heval Pîroz, heval Med, heval Reşît û heval Canşêr planên dijmin yê bêehleq têk çû. Heya ev rihê milîtantiya Apogerî hebê wê dijmin tucarî nikaribe bigihije armanc û meqseda xwe. Ev rihê lehengên azadiyê yê PKK û PAJK ê me dibe serkeftinê û dijmin tar û mar dike. Em herdem deyndarê sekna van şehîdên gernasin. Di giştî şer û pratîka tevgera me de ew fermandar û pêşengên me ne.
