WAN – NÛÇE CIWAN
Yek ji cihên ku herî zêde bêkarî lê heye, Wan e. Li Wanê, ji ber nebûna derfetên kar qehwexane bi ciwanan tijî ne. Dewleta faşîst dixwaze ciwanên Kurd têxe di nava kemîna xwe û wan ciwanan bike sîxûr, ji xwe re bixebitîne.
Li Tirkiyeyê yek ji sê ciwanan bêkar e. Ev rêje li bajarên Kurdan bilindtir e. Li Wanê ku nifûsa ciwanan lê zêde ye, du ji sê ciwanan bêkar in. Bi hezaran ciwanên bêkar, roja xwe li cafe û qehwexaneyan derbas dikin. Li her kolanên Wanê cafeyek û qehwexaneyek heye.
Serokê Odeya Muşawîrê Malî û Hesabgirên Serbest a Wanê (SMMO) Îbrahîm Şahîn destnîşan kir ku li Wanê hema bêjin qet derfetên kar nînin. Şahîn got, “Hilberîn bi razemeniyê dibe. Ji ber ku razemenî nîne bêkarî jî zêde dibe. Ji ber nebûna derfetên kar, ciwan jî diçin cafeterya û qehwexaneyan. Cihên bi vî rengî yên li Wanê tijî ne. Mirov dema ku bê kar bin, cihekî din ku biçin nîne. Nîşaneya berbiçav a bêkariya li Wanê rêjeya tijîbûnê ya qehwexane û salonên lîstikê ye. Eger kar hebûya mirov wê li şûna deverên bi vî rengî, biçûna karê xwe. Tenê rêyek heye ku ciwan ji cafe û qehwexaneyan bên derxistin. Ew jî afirandina derfetên kar e. Wekî din ti alternatîf nîne.”
HILBERÎN LI WANÊ NÎNE
Şahîn da zanîn, ku herêm ji aliyê razemeniyê ve cihê herî zêde lawaz e û wiha dewam kir: “Li herêma me razemenî û îstihdam hema bêjin qet nîne. Li cihê ku hilberîn lê nîne, jêxwarin heye. Li Wanê hilberîn nemaye. Mirov vê yekê li her qadê dibînin. Pêşîgirtina li bêkariyê ji bo dema dirêj, zehmet xuya dike.”
Her wiha dewleta faşîst a Tirkî bi zanebûn dixwazê ciwanên Kurd bê kar bimîne, jiyana xwe ne domînî û têkeve di nava jiyaneke xerap. Ji bo wê jî her roj navênda ciwanan vedike, maddeyên hişber belav dike. Dewleta faşîst dixwaze ciwanên Kurd têxe di nava kemîna xwe û wan ciwanan bike sîxûr, ji xwe re bixebitîne.WAN – NÛÇE CIWAN
İşsizliğin en yüksek olduğu yerlerin başında gelen Wan’da, iş imkanı olmadığı kahvehaneler dolup taşıyor, evler de oturuluyor. Faşist AKP-MHP rejimi gençleri kendi tuzakları arasına alamak için işsizlik oranını bilinçli arttırıyor.
Türkiye’de her üç gençten biri işsizken, bu oran Bakûrê Kürdistan’da daha da yüksek. Genç nüfusunun yüksek olduğu Wan’da her üç gençten ikisi işsiz durumda. İşsiz olan binlerce genç ise tüm günlerini ev, cafe ve kahvehanelerde geçiyor. Van’da hemen hemen her sokakta bir veya daha fazla cafe ve kahvehane görmek mümkün.
Wan Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası (SMMO) Başkanı İbrahim Şahin, Van’da istihdam alanlarının hemen hemen hiç olmadığını söyledi. Şahin, “Üretim, yatırımla olur, yatırım olmayınca işsizlik oranı yükseliyor. İstihdam olmayınca genç nüfusun gideceği yer cafeteryalar ve kahvehaneler olacak. Bugün Van’da tüm bu yerler tıklım tıklım. İnsanlar işsiz olunca gidecek başka yeri yok. Van’da işsizliğin en iyi göstergesi ise kahvehanelerin ve oyun salonlarının doluluk oranında ortaya çıkıyor. Bu insanların işi olsaydı, bu yerlere gideceğine işine giderdi. Gençleri cafalerde ve kahvehanelerden çıkarmanın tek yolu var, o da istihdam alanları açmaktır. Başka bir seçenek yok” dedi.
WAN’DA ÜRETİM YOK
Bu bölgenin yatırımın en zayıf olduğu yerlerin başında geldiğini dile getiren Şahin, “Bölgemizde yatırım ve istihdam hemen hemen hiç yok. Üretimin olmadığı yerde tüketim olur. Van’da da üretim diye bir şey kalmamış. Bunu her alanda da görebiliriz. Uzun vadede işsizliği önleyebilmesi zor görünmektedir” şeklinde konuştu.
Öte yandan biliniyor ki faşist Türk devleti bilinçli olarak Kürdistan şehirlerini üretime kapatıyor ve yerine yozlaştırıcı madde vb. şeyleri koyarak genç nüfusu kendine bağımlı kılıyor. Ardından ajanlaştırma politikaları yürütülüyor.[:de]WAN – NÛÇE CIWAN
In Wan, wo die Arbeitslosigkeit am höchsten ist, sind die Cafés überfüllt von Jugendlichen die arbeitslos sind. Das faschistische AKP-MHP-Regime erhöht bewusst die Arbeitslosenquote, um junge Menschen in seine Falle zu locken.
In der Türkei ist im Durchschnitt jeder dritte Jugendliche arbeitslos. Die Zahl der Arbeitslosen ist in Bakûr (Nordkurdistan) erheblich höher. In Wan z.B. gibt es eine hohe Anzahl an Jugendlichen unter der Bevölkerung, doch zwei Drittel dieser Jugendlichen ist Arbeitslos. Das ist eines der Hauptursachen für eine Cafékultur*. Die arbeitslosen Jugendlichen verbringen ihre Freizeit viel mehr innerhalb diesen Cafés.
Der Vorsitzende der freien Buchhalter und Finanzberater aus Wan (SMMO) Ibrahim Şahin gibt an, dass es fast keine Arbeitsplätze gibt: „Produktion entsteht durch Investition, doch die Arbeitslosenquote steigt weil keine Investitionen getätigt werden. Wenn es keine Arbeitsstellen gibt, wird die Jugend zunehmend mehr Zeit in den Cafés verbringen.“ Schon heute seien die Cafés überfüllt, so Ibrahim Şahin: „Es gibt keine andere Beschäftigung für die Jugendlichen wenn sie arbeitslos sind. Die starke Besucherzahl der Spielhallen und Cafés ist ein Indikator für die Arbeitslosigkeit. Wenn die Jugendlichen beschäftigt wären wurden sie diese Orte gar nicht aufsuchen.“ Laut dem Vorsitzenden der SMMO gäbe es nur einen Weg die Jugend aus den Spielhallen und den Cafés herauszubekommen. Dieser wäre neue Arbeitsplätze zu erschaffen. „Eine andere Option gibt es nicht.“
IN WAN GIBT ES KEINE PRODUKTION
Wan ist eines der Gebiete, in denen die Investitionen am geringsten gehalten werden. Ibrahim Ş. deutet darauf hin, dass trotz des hohen Verbrauches kaum etwas in Wan produziert werde. Auf Grund dieser finanziellen Lage sei es für die Zukunft kritisch die Arbeitslosenquote nicht zu verändern.
Des Weiteren ist bekannt, dass der faschistische türkische Staat die Produktion in kurdischen Städten bewusst gering hält. An Stelle von Arbeitsstellen versucht der Staat die Jugendlichen von Institutionen und degenerativen Substanzen abhängig zu machen. Durch Abhängigkeit versucht der Staat die kurdische Jugend kontrollierbar zu machen.
*Die Cafés in der Türkei sind bekannt dafür, dass sie nur für Männer offen sind. In den meisten „Männercafes“ wird gepokert und mit illegale Materien gehandelt.
