NAVENDA NÛÇEYAN
Gelê Kurd nûve bi xeteriyên mezin rû bi rûye. Dagirker sond xwarine ku Kurd li ser axa xwe azad jîn nekin. Dijane wê ango bilakis erîşên xwe hêna jî xûrttir dikin. Wiha jî xuyaye dike ku yê ve doza xwe ya kirkirine bi tundî bidomin. Ve kirkirinê herî zêde jî dewleta tirk dixwaze û heman demê jî pektîne.
Gelê Kurd demek direje ku bin xeteriyek mezin a komkujiya çand de dijî. Li gelek welatên dagirker de çanda Kurdan bi bişaftinek mezin ve rû bi rû ma. Gelek erîş hatin ser çanda Kurdan. Bi giştî ev sîstem ango pergala, sîstemek komkujîya çandî bû. Tevgera Azadiya Kurdistan pirr bi hestiyarîk mezin ev rewşa her anî ser ziman û dijberî vê komkujîya çand tekoşiya. Em karin bejin roja ewil de heya îro Tevgera Azadî jibo ku vê rastiye herkesî re bibe, her hewldanên mezin raberkirin. Lê mixabin serî de ew kesên ku nezî dewletên dagirker, dîsanî kesên ku em wek reformîst nav dikin, her ev rewşa veşartin, wiha femnekirin, an jî nedîtine ve hatin û gelê Kurd bê tedbîr heliştin.
Her yek kesî ku bi Kurdan an jî Kurdistan re mijûl dibe, dizani û dizanî ku Kurd bin pergalek pirr sîstematîk a kirkirine de jîn kirine û hêna jî ve rastiye dijîn. Ew qas qedexe ser ziman, ser çanda Kurdan û ew qas daxt, tepisandin û perçikandin ser gelê Kurd, hemû jibo armanca ku gelê Kurd rastî jî bişaftinek kûr de derbas bikin bû. Lê wek me li jor anî ser ziman jî, Tevgera Azadî nikari bû herkesî ji bo vê rewşa awarte qana bike û gorî vê rewşa awarte jî tevger bike. An jî tevger kirina ku derket holê ne gorî pêwîstiyên gelê Kurd yên tên xwastin bûn. Bêguman berxwedaniyên gelek mezin derketin, şahadetên mezin çebûn, gel rabû ser piyan û seknek bê hempa jî dem dem derket holê, lê mixabin carek din ber nezîk bûyînên henek kesan û derdoran encex ew qas çebû.
Niha êdî rewş pirr zelaltir ber çavane. Berxwedane Kobanê, da nîşandan; kî dost e û kî dijmin e. Kobanê wek kaxezek turnosol ristek û weynek wiha lîst. Kî nezî Kurdan ê, kî dûr î Kurdan e, hemû zelal kir. Dîsanî kîjan dewleta dagirker tam dijmine û kîjan dewletên dîtir nêz û dûrî menin, hemû zelal bûn.
Serî de me dît ku dewleta Tirk dixwaze Kurdan tevde û têkde teslîm bigire, rewşa koletî ser wan ferzbike û bidomîne. Dema ev nebû ango nikarî jî, wê deme jî xwedan heşmendiyek bû ku kari Kurdan hundirî kevçiyek av de, dema derfet bikeve destî vî, bixanîqîne û bifetîsîne. Ev li Kobanê pirr zelal û bi xwerû derket holê. Ev rastiyek.
Rastiyek din jî ev e ku dewleta tirk yê hemû dostên xwe, kesên Kurd yên ku jî wî re tirşikçîtî ango hevkarî dikin, bixe nava liv û tevgerê da kû karibe Kurdan tasfîye bike. Pêwîste yek jî ev rastiya naye ji bîrakirin.
Dîsa rastiyek din jî ev e ku, dewletên dagirker wek dewleta Tirk, Îran û Surîye yê hewlbidin destkeftiyên Kurdan têk bibin. Hinek caran yê yekser bixwazin van armancên xwe pêk bînin. Lê hinek caran an jî bi piranî jî yê çeteyan bixin nava liv û tevgerek dijî Kurdan. Wek îro bi destên DAÎŞ, El Nusra, Hîzbullah û Alperan’an dikin.
Îro li Rojava tiştên ku çê dibin tevahî ser vê konsepte dimeşin. Em bîra nekin ku li Başûre Kurdistan de jî, tiştên ku dikirin bi vî avahî bûn. Li Bakûre Kurdistan de jî me di serhildanên navbera 6-8 cotmêh de carek din dît ku wiha yê. Li Tirkiye erîşên ser tevgera demokratîk jî wihanin. Dewleta Îran jî dijî Kurdan, ji xwe terze xebat û şerê xwe wiha yê.
Heqe rewş wiha yê, wê demê gerez em çawa tevbigerin? Tedbîrên xwe gerez em çawa bigirin? Em Kurd gerez çibikin? Ango em gerez çawa bijîn?
Pirsên wiha em gelek kanin zêde bikin û direj direj jî bi lêv bikin. Lê rastiyek heyê ku em xwe nikarin jê dûr bikin, ew jî ev e ku, em wek gel bin xeteriyek pirr mezin de ne. Ango bin xeterek kirkirine de ne. Him jî mişextkirine de; numûne Şengal, numûne Kobanê, numûne Celawle, numûne Musul û hwd…
Em nexwazin gotinên xwe dû direj bikin. Rewş rastî jî xetere û bi metirsiyan dagirtî û tijiye. Rewş . ev e. Gorî van rastiyan, pêwîste em pirsên jor bibersivînin.
Heqe em bawer dikin ku rewş xetere, wê demê pêwîste em xwe heya dawî bi rexistin bikin. Demên bere de jibo rewşên wiha yên bispor digotin, “li serî de heya naynûkê” bi xwe tanzîm kirine mirov kari xwe biparêze. Ango pêwîstî heye ku herkes hundirî rexistinek pirr kûr a komunal de bibe û bijî. Dîsanî pêwîste ku herkes rastî jî herkes, gorî parastina cewherî xwe amade bike. Xwe dema derfet heyî bi çek bike. Her yek mirovek xwe gorî rewşa şer; çêbike û amade bike. Gorî wê mala xwe tevger bike û ber çavan de derbas bike. Pêwîste her malek wek kelayek bibe.
Li dîroke de gelek mînak henin. Mînakek herî pêş mînaka Kela Dim Dim e yê. Dîsanî mînakek baş berxwedaniya Stalîngrad e yê. Berxwedaniya kolanek jî bajarê Warşau ku têde Cihû dijî Faşîzme Hîtler tekoşiyane. Berxwedaniya Îspanya jî mînakek e. Her wiha em kanin nimûneyên wiha zêde bikin. Ev e, çima em dibejin ku Şerê Gelê Cengawer pirr girînge.
Di dîroke de gelek nimûne henin ku berxwedan raberkirine û serketine jî. Dîsanî hêzên dagirker pûç kirine û qewitandine.
Em Kurd jibo ku em bi serbikefin; him pêdivêtî me zêde ne, him jî binasî ango hecetên me zêde ne. Me Kurdan zû ve haq kiriye ku em azad jîn bikin. Û rastî jî em zûve têna azadî jîn dikin. Êdî mafe me jî heya ku em jî wek gelên dîtir yên cîhanê, bin banê asîmanan de azad bijîn û çarenûse xwe bi xwe diyar bikin.
Heqe bîryarê me ev bibe, wê demê sekna me jî diyar e. Bîryare me heya dawî bibe armanca azad jiyan kirine, sekna me jî yê bi Şerê Gelê Cengawer, ber ve azadî ve bibe meşek bê hempa.
QASIM ENGÎN
