ZÎNÎ WERTÊ
Zînî Estêrokan (Wertê) KDP ile YNK arasında paylaşılan bölgelerden biri. İkisinin arasındaki sınır olduğu için sürekli üzerinde tartıştığı ve ikisi içinde kırmızı çizgi olmuş bir bölge. Zînî Estêrokan Washington Antlaşmasına göre 1998 yılından itibaren idari olarak YNK bölgesi.
Bölge paylaşıldığı zaman Wertê kasabası Hewlêr’in Rewanduz ilçesine bağlanıyor. Wertê’ye bağlı 17 köy var. Diğer bölgedeki kasaba Raperîn bölgesindeki Serkepkan kasabasıdır. Serkepkan’a bağlı 60 köy bulunuyor. Wertê ve Serkepkan idari olarak paylaşılmış olsa da bölge birbirine çok yakın iç içedir. Zînî Estêrokan Wertê ve Serkepkan kasabalarının arasında bir köprü görevi görerek birbirine bağlamaktadır. Zînî Estêrokan bölgesinde toplam 77 köy bulunuyor.
Zînî Estêrokan (Wertê) Karox ve Kandil’in Güneyi’nin arasına düşüyor. Yüksek olduğundan kaynaklı tam olarak Kandil’in karşısına düşüyor. Kandil’e düşen Zerne Kêwî silsilesi Kandil’den başlayarak Zînî Estêrokan’a kadar uzanıyor. Kandil’den yürüyüş ile 5-6 saatte Zînî Estêrokan’a varabilirsin. Araba ile de yarım saat sürüyor. Zînî Estêrokan’dan sonra Karox Dağ silsilesi başlıyor ve Diyana’ya kadar uzanıyor. Diyana’nın Güneyi’de Zagros ve Behdinan’a yetişiyor.
Zînî Estêrokan’ın Kuzeyi’nde Qendîl, Balayan, Şêxnasir, Helgûrt, Xakûrkê, biraz aşağı kısmında Barzan görünüyor. Ranya şehri de Güney kısmına düşüyor. Bundan kaynaklı Zînî Estêrokan coğrafik açıdan stratejik bir bölge ve geniş bir alanı Qendîl, Raperîn, Biradost, Karox û Xakûrkê görüyor. Rojhilat sınırından uzak bir bölge. Zînî Estêrokan’a giden yollar ve bölgedeki yollar Irak ila İran savaşında Baas rejimi tarafından yapılmış ve halen o yollar kullanılmakta.
Zînî Estêrokan 1993 yılından 1997’i yılına dek sürekli olarak bölge işgalci Türk devleti uçakları tarafından bombalanmış. Hava saldırıları sonucunda birçok yurttaş şehit düşmüş. Bamolakan, Bincar, Kunemar, Çom, Xezîne, Mabab ve Pilingan köyleri hava saldırılarının hedefi olan köyler. Hava saldırılarında birçok ev yıkılmış, hayvanlar telef olmuş, bağ ve bahçelerde maddi zarar meydana gelmiş.
KDP peşmergelerini Zînî Estêrokan bölgesine göndermesinin ardından, işgalci Türk devleti savaş uçakları ve keşif uçakları aynı anda bölgede hareketlendi. Bölge üzerinde aralıksız varlığını sürdürüyor. KDP bölgeye gitmesiyle, bölgede bulunan Kürdistan Özgürlük Gerillaları KDP ile görüşmeye gitti. Görüşme sonrası KDP peşmerge komutanın konum vermesi ile işgalci Türk devleti savaş uçakları gerillaları hedef aldı. 3 parçadan 3 kahraman gerilla şehit düştü. Şehit düşen 3 gerilladan sonra KDP peşmergeleri gerillaların şehit düştüğü yere Kürdistan Bölgesi bayrağını asmaları dikkat çekti.
Şimdi bölgede Peşmerge Bakanlığına bağlı sözde ortak güç olan ama esaste KDP’ye bağlı bir tugay gücü bulunuyor. Bir de KDP’ye bağlı özel güç olan Zerevani güçleri bölgede. Öte yandan bölgede KDP peşmerge kıyafetlerini giyen MİTçilerde var.
Kandil, Kürdistan Özgürlük Hareketi açısından merkez olarak adlandırılıyor. Ve bu artık dünya da bilinen bir gerçek. Sembolik açıdan da Kandil hayati bir konumda. KDP’nin MİT ile bölgeye gitmesi Amerika-TC ve KDP üçgenindeki tasfiye konsepti planının bir başlangıç parçası olduğu yaşanan gelişmeler ile açığa çıkmış durumda.
İşgalci Türk devleti, Akp-Mhp faşist ittifakı Kürdistan Özgürlük Hareketi’ni tasfiye konsepti kapsamında KDP ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi yetkilileri ile Cumhurbaşkanlığı üst yetkilileri ile MİT’ten oluşan heyetler birçok görüşme gerçekleştirdiği iddia ediliyor. Yapılan toplantı ve görüşmelerde işgalci Türk askerleri, MİT ve peşmerge güçlerinin konuşlandırılması, karakol yapımları için zaman geçmeden hareket geçilmesi gerekliliği tartışıldığı kaynaklarça aktarıldı.
Diyana Bapiştiyan Peşmerge Eğitim Merkezi’nde 17-22 Nisan günleri arasında KDP Helgurd Güçleri korumasında MİT ile KDP yetkilileri arasında iki toplantı düzenlendiği belirtildi. 5 kişilik MİT heyetinin yanı sıra KDP yetkililerinden Federal Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani’nin kardeşi ve aynı zamanda Barzan Ailesi Güvenliği Özel Güçleri Komutanı olan Rewan İdris Barzani öncülüğünde, Hewlêr Genel Asayiş sorumlusu, Diyana Asayiş müdürü, Xelifan Bölge Asayişi müdürü, Helgurt Güçleri sorumlusu ve daha önce PKK saflarından kaçan kişilerin katılımıyla yapılan toplantılarda daha önce yapılan planlamaların uygulanması üzerinde tartışıldığı öğrenildi.
Zînî Estêrokan provakasyonu ile esasen planlanan; işgalci Türk devleti ve KDP, Zinî Estêrokan’dan Hacı Umran sınır hattının geçiş noktalarını tutma, geçişleri engellemek için stratejik askeri noktalar kurmak, yine Zap bölgesini işgal etme planı öncesi Çemço hattında alan tutarak stratejik operasyon üssü kurmak amaçlı olduğu belirtiliyor.
Yerel kaynaklardan edinilen bilgilere göre KDP’nin Zêrewani güçlerinden oluşan çok sayıda özel birlikleri Rewanduz bölgesine bağlı Gerewan beldesine geçirildiği ve burada konuşlandırıldıkları belirtildi. Bu birliklerin Zinê Wertê’deki krizin derinleşmesi durumunda bu gücün Wertê alanlarına dağıtılacağı belirtilirken, bu bölgede Wertê’ye giden yeni yol ve yeni nokta yapımı için çok sayıda iş makinasının da hazır bulundurulduğu belirtildi.
Bölgeden yerel kaynakların aktardıkları bilgilere göre Zinî Estêrokan boğazına yerleştirilen peşmerge güçlerinin sorumlusu olan Faqi isimli peşmerge komutanı, beraberindeki 2 MİT üyesi ile Karox alanında bulunan Halamund tepesini sürekli gözetlemek için değişik bir kamera türünü getirdiklerini iddia edildi. Ayrıca Peşmerge komutanı Faqi ile gelen iki MİT üyesi noktadaki peşmerge güçlerine kameranın kullanımını öğretmek amacıyla yaklaşık üç gün orada kaldığı ve sürekli tepeyi gözetledikleri görüldüğü aktarıldı.
Rewanduz ilçesi çevresinde bulunan ve Kandil’e hakim olan Zinî Estêrokan’daki Helemond tepesi üzerine peşmergelerini yerleştirdi ve Rewanduz çevresinde ağır silahları ile birlikte büyük bir gücü Gerwani Xiwaru köyüne götürdü. Zinî Estêrokan’a gönderilen peşmergelerin arasında binlerce Kürdü öldüren Türk İstihbarat teşkilatı MİT’e bağlı kişilerin de Peşmerge üniforması giyerek bölgeye gittiği belirtilmiş, karakol inşasında bulundukları ifade edilmişti.
KDP’nin tekrar peşmerge yerleştirip konuşlanmak istediği Zinî Estêrokan’daki karakol 90’lı yıllarda PKK ve YNK’ye karşı yürütülen iç savaş döneminde Türkler tarafından PKK ve YNK’ye obüs ve havan atmak için de kullanılmıştı. Gerwan bölgesinde bulunan bu geçiş noktalarının alınması ile Ranya ilçesi Rewanduz’dan koparılıp, Gerilla’nın hareket bölgesi olan Sêwek, Zin, Bêrîş ve Karox yaylaları MİT’in cirit attığı bölgelere dönüştürülerek Kandil’in çembere alınması amaçlanıyor. Kandil’e yönelik geliştirilen bu girişime daha çok peşmerge sağlamak için Peşmerge Komutanlığı 20 Nisan’da Qaraçox dağında DAİŞ’e karşı konumlanmış peşmerge güçlerini çekip Belekati bölgesine gönderdi.
İşgalci Türk devletinin ve Akp-Mhp faşist ittifakının PKK’nin bastırılması “Kandil’e bayrak dikilmesi” amacıyla Zinî Estêrokan daki gelişmeleri yakından takip ediyor ve gerektiği anda da devreye giriyor.
ANDOK ÖZGÜR
