BRADOST – Neandertaller gerçekten ölülerini gömüyordu. Irak’taki arkeologlar yaklaşık 50.000 yıl önce kasten gömülmüş yeni bir Neandertal iskeleti keşfettiler. Cambridge Üniversitesi’nden Emma Pomeroy bu konuya ilişkin olarak, “Oldukça eminiz.” diyor. Arkeofili’de yer alan habere göre, Neandertallerin ölülerini gömdüğüne dair ilk kanıtlar, arkeolog Ralph Solecki’nin 1950’lerde ve 1960’larda Güney Kürdistan’daki Şanîdar mağarasını kazmasının ardından ortaya çıktı.
Bu mağarada vücudun kasıtlı olarak bir mezara yerleştirildiğini ve polen kümeleriyle bulunduğu için çiçeklerin üzerine serpildiğini düşündüren ‘Şanîdar 4’ de dahil olmak üzere on adet Neandertal kalıntısı bulundu.
Bulgu, Neandertallerin, daha önceki kaba insanlar olduğu düşüncesinin aksine, son derece zeki olarak yeniden değerlendirilmesine yol açan çeşitli kanıtlardan biriydi.
Bununla birlikte, “çiçeklerle gömme” önerisi hala tartışmalı. “Mağarayı kullanan ve oyuklar açan kemirgenler var, bazen yuvalarına çiçek götürüyorlar” diyor Pomeroy. Kazmaya yardım eden işçilerin bazıları da çiçek taşıyordu.
2014 yılında mağaradaki kazılar, bölgedeki DAİŞ tehdidi nedeniyle sıkı güvenlik altında yeniden başladı. Amaç, Neandertallerin bulunduğu tabakaları incelemek, olanları açıklığa kavuşturmaktı. Bununla birlikte, ekibin sürprizine göre yeni kalıntılar da bulundu: bir Neandertal’in üst yarısı, kemikler hala anatomik pozisyonlarındaydı.
Kazarak bozulma izleri var
Pomeroy’un ekibi Neandertal’in kasıtlı olarak gömüldüğüne dair çok sayıda kanıt buldu. Vücudun etrafındaki tortu tabakasının altındaki tabakadan gözle görülür şekilde farklı olduğu gerçeği de bu kanıtlara dahildi. “Kemikleri içeren tabaka çok daha koyuydu.”
Dahası, vücudun altındaki tortu, kazarak bozulduğunun izlerini taşıyordu. Pomeroy, “Bir mezarı veya küçük bir deliği kazmak için toprağı veya tortuyu kazdığınızı hayal edin. Bu, dışarıya çıkardığınız toprağın altındaki toprağın bir miktar sıkıştırılmasına neden olur, çünkü aşağı bastırıyorsunuz.” diyor.
Ekip, vücudun hemen altındaki katmanın sıkıştırıldığını, ancak daha derin katmanlarda bunun olmadığını tespit etti. “Bir şeyin kazıldığına ve vücudun içine konulduğuna dair oldukça iyi bir kanıt.”
Kalıntıların yeni bir bireye mi yoksa birçoğu eksik olan önceki bulgulardan birine mi ait olduğu açık değil. Pomeroy, vücudun büyük olasılıkla büyük bir kaya bloğundaki çiçekli mezarı açığa çıkaran ilk ekip tarafından yanlışlıkla yarıdan kesildiğini söylüyor. Modern insanlar en az 100.000 yıl önce ölülerini gömüyordu. Neandertallerin bu davranışı kendileri mi tasarladıklarını veya insanlardan mı öğrendiklerini bilmiyoruz, ancak Neandertallerin ve insanların Şanîdar mezarları zamanında birbirleriyle karşılaştıklarını biliyoruz.
