PARİS – Merkezi Paris’te bulunan RSF, 2021 yılı küresel basın özgürlüğü sıralamasını yayınladı.
Raporda, toplam 180 ülkenin yüzde 73’ü gazeteciler açısından “çok ağır”, “zor” ve “sorunlu” olarak değerlendirilirken, bunlar siyah, kırmızı veya turuncu gibi kategoriler halinde dünya basın özgürlüğü haritasını oluşturuyor. Raporda, “Dezenformasyon virüsüne karşı temel aşı olan gazeteciliğin icrası, 180 devletin 73’ünde ağır bir şekilde engellenirken, 59 ülkede kısıtlandı” denildi. Engelleme ve kısıtlamaların olduğu ülkeler böylece ele alınan ülkelerin yüzde 73’ünü oluşturuyor.
180 ülkeden sadece 12’si (yüzde 7’si) “iyi bir durum” ortaya çıkarıyor. Geçen yıl yüzde 8 oranındaydı. RSF, bu “beyaz alanın 2013’ten beri hiç bu kadar daralmadığını” ifade etti.
RSF, ayrıca Covid-19 salgınının basın özgürlüğünü kısıtlayabilen devletler açısından bir fırsat biçimi yarattığına dikkat çekiyor.
RSF genel sekreteri Christophe Deloire, “Gazetecilik dezenformasyona karşı en iyi aşıdır” diyor. Deloire, “Ne yazık ki, üretimi ve dağıtımı çoğu zaman politik, ekonomik ve teknolojik ve hatta bazen kültürel faktörler tarafından engelleniyor” diye ekliyor.
Bu çerçevede basın özgürlüğünün en kötü durumda olduğu ülkelerde baskılar daha da tırmandı.
İran bir sıra gerileyerek 174’üncü sıraya yerleşirken, Suudi Arabistan 170, Mısır 166’ncı sırada kaldı. Suriye ise 1 sıra yükselerek 173’üncü oldu.
RSF Endeksi’nde gerileme gösteren Türkiye, 2016’da 151, 2017’de 155, 2018 ve 2019’da 157, 2020’de de 154. sırada yer aldı. Son iki yılda sıralama bazında gözlemlenen “ilerleme”nin, Türkiye’nin önünde yer alan ülkelerdeki basın özgürlüğü koşullarının çok daha ağırlaşması ile açıklandı.
Salgınla ayrıca gazeteciler açısından sahaya ve kaynağa erişimin büyük ölçekte kapatıldığına işaret eden RSF, gazeteciliğin dezenformasyona karşı temel kalkan olduğunun altını çiziyor. RSF dezenformasyonun bazen hükümetlerin kendisi tarafından yapıldığına dikkat çekiyor.
RSF, bu kapsamda 4 sıra gerileyerek 111’nci sırada yer alan Brezilya Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro ile 1 sıra gerileyerek 148’nci sıraya oturan Venezuela’nın Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro’nun etkisi hiçbir zaman sağlık dünyası tarafından kanıtlanmamış ilaçların reklamını yaptığını belirtti.
Basın özgürlüğü sıralamasının en altında Çin (177), Türkmenistan (178), Kuzey Kore (179) ve Eritre (180) yer alıyor.
Tablonun en üstünde Norveç üst üste beşinci yıl da birinciliği korurken, Finlandiya ve İsveç tarafından takip ediliyor. Danimarka bir sıra gerileyerek 4’ncü sıraya oturdu.
Avrupa her ne kadar en güvenli bölge olarak kalmaya devam etse de başta Almanya ve Fransa olmak üzere saldırılar ve keyfi sorgular arttı.
Almanya 2 sıra gerileyerek 13’e yerleşti, Fransa 34’üncü sırada bulunuyor. Saldırı ve keyfi gözaltıların arttığı diğer Avrupa ülkelerinden İtalya 41’nci sırada, Polonya 64’üncü, Yunanistan 70’nci, Sırbistan 93’üncü ve Bulgaristan 112’nci sırada yer alıyor.
