KOLOMBİYA – Albay Rincon, 22 yıllık askerlik hizmeti ardından emekliye ayrıldı, zorla kayıp ve cinayetlerden mahkum edildi. Rincon, 2006’dan 2008 yılına kadar, ülkenin doğusundaki Norte de Santander ilinde 15’inci hareketli tugay komutanlığını yaptı. Gerillaya karşı o sıralarda askeri operasyonlar yoğundu. Ocana köyü morgu dolup taşmıştı. Sağlık krizinden endişe eden belediye başkanı ve papaz, Eylül 2008’de 25 cenazeyi bir toplu mezara taşıdı. Bunlardan bir çoğunun haftalardır kayıp olan siviller olduğu anlaşılmıştı.
60 yıl boyunca gerillaya karşı yürütülen savaşta işlenen bu yargısız infazların ortaya çıkması, büyük bir skandala yol açmıştı. İç savaşta, toplamda 8 milyonu aşkın kişi hayatını kaybetti.
SİVİLLERİ ÖLDÜRÜP ÇATIŞMA SÜSÜ VERDİLER
AFP’ye bir mülakat veren albay Rincon, sözkonusu köydeki toplu mezar açılınca kurbanların kim olduğunu bildiğini itiraf etti. Bunlar toplu mezar yerinden 740 kilometre uzakta, başkent Bogota’nın yoksul bir mahallesi olan Soacha gençleriydi. Rincon, “Onların çatışmalarda ölmüş gibi gösterilmeleri için olanaklar verdim” dedi.
Rincon, 2016 yılında eski gerilla hareketi FARC ile yapılan barış anlaşması kapsamında kurulan Özel Barış Mahkemesi’nde yargılanıyor. İlk kez suçlandığı olaylara ilişkin bir medyaya konuşan Rincon, “Tepki göstermedim ve orada konuşlu birliklerin bu tür uygulamalara başvurmalarına izin verdim” dedi.
İnfazlar özellikle aşırı sağcı Alvaro Uribe’nin cumhurbaşkanlığı yaptığı 2002 ile 2010 arasında yoğunlaştı. Gerillaya karşı başarı adı altındaki bu suçlar, madalya ile ödüllendiriliyor ya da terfi ettiriliyordu.
İNFAZLARDAN SORUMLU CUMHURBAŞKANI ŞU AN SENATÖR
Rincon, yaşları 20 ila 25 arasına değişen 5 genci katletmek ve çatışmada ölmüş gibi göstermekten 2017 yılında 46 yıl hapse mahkum edildi. Rincon, Barış Mahkemesi’nde yargılanmak için 2018 yılından beri şartlı serbestlikten yararlanıyor. Bu mahkeme askerler ve gerillaların işlediği ağır suçlar üzerine soruşturma yürütüyor. İşlediği suçlardan pişmanlık duyan Rincon’un doğruları söylemesi ve mağdurları tazmin etmesi gerekiyor, bunun karşılığında alternatif cezadan yararlanacak.
Kolombiya’da binlerce sivil, çatışmalarda ölmüş gibi korkun bir şekilde katledildiler. Savcılık bu sivil ölümlere ilişkin 2248 başvuru aldı. Bu da 2006 ile 2008 arasında katledilenlerin yüzde 59’una denk geliyor. Hepsi Alvaro Uribe döneminde gerçekleşti. Uribe bugün senatörlük yapıyor ve tüm sorumluluğu reddediyor.
Rincon, “Komutanlar ne şekilde olursa olsun iyi sonuçlar almaya teşvik ediliyordu ve bu onları legal görünüş altında cinayetler işlemeye götürüyordu” dedi.
5 BİN DOLAYINDA YARGISIZ İNFAZ
İnsan Hakları İzleme Örgütü HRW’den José Miguel Vivanco’ya göre askeri ceza mahkemesi tarafından “unutulmuş” dosyalar var. Birleşmiş Milletler, 5 bin dolayında yargısız infazın olduğunu düşünüyor. Vivanco, bu sadece bir kaç çürümüş kişinin işi değil, “genelleşmiş ve sistematik suçlardır” diyor.
Toplamda 29 general hakkında adli inceleme başlatıldı. Bunlar arasında katledilen sivillere üniforma giydirip çatışmada ölmüş gibi gösterilmeleri için talimat verenler var. Rincon, o dönemlerde kara kuvvetleri komutanı general Mairo Montoya’nın kendisini çağarak, “Neden morgdaki tipleri çıkararak, bir üniforma giydirip başarı olarak ilan etmeyesiniz” tavsiyesinde bulunduğunu anlatıyor. Montoya bugün emekli ve Barış Mahkemesi’nde yargılanıyor.
ÖLÜ SAYISIYLA ‘BAŞARI’ SAĞLAYAN ÖZEL BİRLİKLER
Rincon, doğrudan vur emri almasalar da, askeri birlikler içerisinde “Top 10” isimli, başarıyı ölü sayısıyla ölçen grupların varlığına dikkat çekti. Montoya’nın avukat müvekkilinin hiçbir şekilde bunları teşvik etmediğini iddia ediyor.
Toplamda 219 askeri Barış Mahkemesi önünde yargılanıyor. Rincon ve 19 kişi hedef alındıkları için koruma altında bulunuyor. Rincon geçtiğimiz Kasım ayında suikast girişimine uğramıştı. Avukatı Tania Parra da tehdit ediliyor. Barış Mahkemesi’nin suçlama ve soruşturma birliği müdürü Giovanni Alvarez, “50 yılı aşkın çatışmadan sonra gerçeği anlatmak kuşkusuz risk barındırıyor” dedi.
MAĞDUR VE KATİL YÜZ YÜZE
Barış Mahkemesi duruşmaları, 6 Mart’ta ülkede tespit edilen ilk Covid-19 vakaları nedeniyle askıya alındıktan sonra 4 Mayıs günü yeniden başlamıştı. Ailelerle de yüzleşmesi beklenen Rincon, onlara “kurumsal çıkarlar” adına kendisini cellada dönüştüren “kışkırtma ve baskı” çerçevesini açıklamak istiyor. Rincon, “Mağdur ve saldırganı yüz yüze görmek çok zor olacak” diye kabul ediyor
