STOCKHOLM- İsveç İçişleri Bakanı Mikael Damberg, geçtiğimiz ayın ortalarında bazı Avrupa ülkelerinin yöneticilerini ziyaret ederek DAİŞ üyelerinin nerede ve hangi suçlardan yargılanmalarının belirlenmesi için bir toplantı yapılmasını önermişti.
Stockholm’de bugün gerçekleştirilen toplantıya İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Avusturya, Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda, İsviçre ve İngiltere’den uzmanlar ile Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler’in organı Unitad’dan yetkililer katıldı.
Toplantı dolayısıyla bir basın toplantısı düzenleyen Damberg, Irak ve Suriye’de kapsamlı zalimlikleri gerçekleştirenlerin adalet karşısına çıkarılması için ellerinden gelen her şeyi yapacaklarını söyledi.
Çatışmada yer alan aktörler tarafından işlenen cinayet, terör suçları, savaş suçları ve insanlığa karşı suçların cezasız kalmaması gerektiğine vurgu yapan Damberg, “Kadınları seks kölesi olarak kullanan ve insanlara zalimce davranan” DAİŞ’e Avrupa ülkelerinden binlerce kişinin katıldığına dikkat çekti.
Mikael, suçluların adalet karşısına çıkarılması için birçok ülkede tartışmaların sürdüğünü hatırlattıktan sonra birçok ülkenin ulusal ve uluslararası düzeyde teröre karşı alınacak önlemleri gözden geçirdiğini söyledi.
İsveç’in kanıt ve tanıklara ulaşmanın daha kolay olduğu suçların işlediği bölgede uluslararası mahkeme ve mekanizmanın kurulmasından yana olduğunu belirtti.
Mikael, İsveç’in sadece DAİŞ’lilerin değil Irak ve Suriye’de savaş suçu işleyen çatışan tüm tarafların uluslararası mahkemede yargılanmasını istediğini söylemekle birlikte Rusya Devlet Başkanı tarafından desteklendiği için Suriye rejiminin yargı karşısına çıkarılmasının kolay olmayacağına dikkat çekti.
İsveç’in 2014 yılından beri terörizme karşı birçok önlemler aldığını ve terör örgütlerine katılanları kriminalize ettiğini belirten Mikael Damberg, İsveç’in iki yeni yasa çıkarmaya hazırlandığını belirterek şunları kaydetti.
“Birincisi İsveç vatandaşlarının Avrupa ülkeleri dışındaki ülkelere iadeleri mümkün olabilecek. Şimdi biz suçluları sadece Avrupa ve İskandinavya ülkelerine iade edebiliyoruz. İkincisi İsveç, devletlerin dışındaki aktörlere de suçlular hakkında bilgi ve kanıt verebilecek.”
İsveç’in DAİŞ saflarına katılanları yargılamak için uluslararası bir mahkeme veya hukuki bir mekanizma oluşturması çabası içinde olduğunu söyleyen Mikael, “Adaletin gerçekleşmesi için böylesi bir mekanizmanın oluşturulması gerekiyor” dedi.
Oluşturulacak yapının Irak ve Suriye’de suç işleyenlerin tamamını yargılayacağını söyleyen Damberg, Stockholm’deki toplantının öğleden sonra da devam edeceğini ve kendisinin bu Cuma günü toplantıya katılan ülkelerin içişleri bakanlarıyla Luxemburg’da bir araya geleceğini ve durum değerlendirmesi yapacaklarını söyledi.
Mikael, Eylül ayında New York’ta yapılacak olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi toplantısı sırasında Hollanda’nın uluslararası mahkemenin görüşüleceği bir konferans önerdiğini söyledi.
İsveç’te aralarında Sol Parti’nin de bulunduğu tüm partiler, DAİŞ üyelerinin Ortadoğu’da oluşturulacak uluslararası bir mahkemede yargılanmasından yana.
Konu hakkındaki sorularımızı yanıtlayan Liberal Parti Milletvekili ve Dış Politika Sorumlusu Fredrik Malm, Rojava’daki özerk yönetimin DAİŞ üyelerini geldikleri ülkelere gönderme talebini anlayışla karşıladığını söyledikten sonra şunları söyledi:
“Ben en akılcı olanın bu kişilerin yargı karşısına çıkarılmaları ve cezalandırılmaları gerektiğini düşünüyorum. Sorun bunların nerede ve kimler tarafından yargılanacağı. Uluslararası bir mahkeme oluşturulması ne yazık ki pek mümkün görünmüyor. Ama böylesi bir çözüm en doğrusu. Uzun süre DAİŞ’lileri tutma olanağı bulunmayan Kürtlerin bunları serbest bırakmaları riski var. Suriye’de kalanlar ceza almayabilir. Irak’a gönderilenlerin çoğu idam edilecek. Avrupa ülkelerinin çoğunluğu bunları geri almak istemiyor.”
İsveç’te mevcut yasaların DAİŞ üyelerine ceza verilmesi için yeterli olmadığını söyleyen Malm, “Bizim yasalarımız oraya gidip de aşçılık ya da şoförlük yaptığını öne süren DAİŞ’lilere cezalandıramıyor. Bu çok büyük bir sorun. Ayrıca DAİŞ’lilerin çocukları da sorun oluşturuyor. Anne ve babası olmayan İsveç vatandaşlarının çocukları buraya getirilmeli ve koruyucu ailelerin yanlarına yerleştirilmeli. Anne ve babası yaşamda olanların çocukları ellerinden alınmalı ve sosyal hizmet kurumları aracılığıyla uygun ailelere verilmeli. Biz Liberal Parti olarak böyle düşünüyoruz. Diğer partilerin de böyle düşündüklerini sanıyorum” dedi.
Suriye ve Irak’tan İsveç’e geri dönen DAİŞ’lilerin toplum için bir tehdit oluşturduklarını söyleyen Malm, “Son zamanlarda bunun bir kaç örneğini gördük. Geri dönenlerden biri cinayet işledi. Bir diğeri silahlı soygun suçundan tutuklandı. Bunlar ağır kriminal kişiler ve teröristler. Ben, İsveç’in Güvenlik Polisi’ne bu kişilerin izlenmesi için kaynak aktaracağını sanıyorum” şeklinde konuştu.
İsveç Hükümeti’nin DAİŞ’lilerin yargılanması için girişimde bulunmasını olumlu bulmakla birlikte uluslararası mahkeme kurma girişiminin başarılı olacağını sanmadığını söyleyen Fredrik, bunun nedenlerini şöyle sıraladı.
“Çünkü Avrupa’nın bir çok ülkesi DAİŞ’lilerin vatandaşlıklarını geri aldı. Ve ülkelerine gelmelerini istemediğini açıkladı. Ama biz, İsveç anayasasına göre bunların vatandaşlığını geri alamayız. Bu nedenle İsveç bu kişilerin sorumluluğunu üstlenmek zorunda. En doğru olanı DAİŞ’lilerin uluslararası mahkemede yargılanması. Ama Avrupa ülkelerinin çoğunluğu bu öneriye ilgisiz kalıyor.”
İsveç Güvenlik Polisi’ne göre 300 civarında cihatcı DAİŞ saflarına katıldı. Bunlardan yarısı geri döndü. YPG güçlerinin elinde 50 civarında İsveç vatandaşı olduğu tahmin ediliyor.
