HABER MERKEZİ
Jeo stratejik önemi nedeniyle Akadlardan, Bizanslılara uygarlıkların özel ilgisine haiz olan Malatya Türk faşizmi açısından da Cumhuriyet tarihi boyunca inkar, imha ve asimilasyon politikaları bakımından özel rol biçilen bir Kürt kenti olagelmiştir.
PKK’nin Güney Kürdistan’da gerçekleştirdiği operasyonla ele geçirdiği MİT elemanlarının sorgulanmalarından da anlaşıldığı üzere Özgürlük Hareketi karşısında başarılı olamayan işgalci Türk devleti özel savaş yöntemlerine sığınmıştır. Bu bakımdan Malatya Türk faşizminin özel ilgi gösterdiği Kürt şehirlerinden biridir.
Kapitalist sistem ya da iktidar güçlerinin toplumu çökertmek için yoğunca kullandığı ‘3 S’ (Sex,Sanat,Spor) ya da 3 F (Fuhuş, Futbol, Festival) olarak ifade ettiğimiz araç ve yöntemlerini Türk faşizmi Özgürlük Hareketi karşısındaki yenilgisini geciktirmek için yoğunca kullanmaktadır. İnsan doğallığının ve cinselliğinin inkarı olarak sex; güdüler sınırında yaşayan birey gerçekliği ile toplumsallıktan kopuşu amaçlar. Sanatsal hiçbir değeri olmayan kapitali merkezine alan sanat anlayışı ise kapitalist sistemin kültürünü topluma taşırmayı hedeflemektedir. Spor ise diğer 2S gibi özellikle genç kesimin enerji ve ilgisini politikadan toplumsal sorunlardan uzak tutmanın sağlandığı kendi piyasasını oluşturmuş bir alan konumundadır. Kapitalist sistemin toplumsallığı geriletmek için sarıldığı 3S olarak ifade ettiğimiz bu sektörler Türk faşizminin Özgürlük Hareketi karşısında medet umduğu alanlardır.
Malatya özgülünde de baktığımızda sistem toplumsallığı geriletmek için bu alanlar üzerinden özel çalışmalar yürütmektedir.
Yukarıda değindiğimiz MİT elemanlarının sorgulanmalarının ardından KCK Yürütme Konseyi Üyesi Sozdar Avesta bir röportajında Malatya’daki ajanlaştırma faaliyetlerine dikkat çekmişti. Malatya’da devletin yoğunca başvurduğu kirli savaş yöntemlerine değinmeden önce Malatya’nın mücadele açısından son 70 yılına bakmak devletin neden özel olarak ilgisi açısından da açıklayıcı olacaktır.
Cumhuriyetin kuruluş yıllarındaki Kürt isyanlarını ayrı bir araştırma konusu olarak bu yazının kapsamı dışında tutuyoruz. Malatya devrimci mücadele uyanışı Turan Emeksizin 1954 yılında İstanbul üniversitesinde gericiler tarafından katledilmesine dayanır. Emeksizin katledilmesi Malatya’da devrimci uyanışın da başlangıcı olmuştur diyebiliriz. Bu tarihten sonra başta TİP örgütlenmesi olmak üzere toplumsal uyanış başlamıştır. Devrimci hareketin nicelerini bağrında taşıyacak olan TİP örgütlemesi ile birlikte daha sonra THKO kadroları içinde yer alacak birçok devrimci açığa çıkmıştır. O dönem Malatya’da en büyük haşhaş mitingi düzenlenmiştir. TİP’in içinde devrimci yapıların çıkması ile birlikte, THKO kadroları yönünü Malatya’ya dönmüş, Kürecik radar üssüne planladıkları eylem dolayısı ile Sinan Cemgil ve 20 kişilik gerilla grubu Malatya’nın Alevi köylerinde faaliyet sürdürmüşlerdir. Bu devrimciler bir ihbar sonucunda Nurhak dağlarında Sinan Cemgil ve üç yoldaşı şehit düşmüş, içinde Malatyalı devrimciler, Hacı Tonak ve arkadaşları yaralı yakalanmıştır. Yine İbrahim Kaypakkaya’nın Kürecik ve köylerinde yaklaşık altı ay barındığı ve faaliyet sürdürdüğü de bilinmektedir.
Devrimci hareket içinde azımsanmayacak Malatyalı devrimci kadro vardır.
71 yenilgisi sonrası devrimci hareket yeniden toparlanıp, bu kez bütün emekçi mahalleler olmak üzere, sayısız köy ve kasabada hızlıca yaygınlaşmış, yaygınlaştığı kadar da kitleselleşmiştir. O dönemin en büyük kitle gücüne sahip DEV-YOL, Halkın Kurtuluşu, Halkın Yolu ve Kawa Hareketini daha sonraları da Dev-Sol hareketini sayabiliriz. Bu hareketler çoğu mahalleleri örneğin; Çavuşoğlu, Paşaköşkü, Saman Harığı, Yeşilyurt ilçesinin tamamını, Emeksizi, Fırat mahallesi, Hacova Mahallesi, Cemal Gürsel Mahallesini ve daha birçok küçük mahalleyi “kontrol” altında tutuyorlardı. Hatta devrimci gruplar arası “alan hakimiyeti” kurma mücadelesi vardı. Anti faşist mücadelede faşistler belli başlı sıtma Pınar’ı ve Kanal boyuna sıkışmışlardı. Devrimci rüzgar oldukça etkili ve güçlü idi.
İlk kırılma ve direniş;
Devrimci hareketin, yaygınlığı ve kontrolünü kırmaya yönelik olarak ilk olarak, 1978 Nisan ayında Hamit Fendoğlu sonradan devletin kontrolündeki atom enerjisi kurumunda gönderildiği anlaşılan, faili meçhul bomba ile öldürüldü. Bunda amaç, hem bir Alevi- Sünni çatışması yaratıp, devrim saflarında yer almış Sünni gençliği devrimci cepheden koparmak hem de bir Kürt olan Hamidoyu öldürüp, İzollu aşiretine “koministler Hamidoyu öldürdü” diyerek onları devrimcilere ve Alevilere karşı kışkırtmak, katliam yaptırıp, devrimcilerin etkisini kırıp, göçe zorlamaktı.
Bu olmadı, devrimciler bütün güçleri ile direnip, Elazığ, Adıyaman, Erzurum’dan getirilmiş faşist grubu geri püskürttü ve kaçırılıp öldürülen Gazi Liseli üç genç dışında bir kayıp vermedi, faşistleri de ilerici mahallelere sokmadı. Plan tutmamıştı!
12 Eylül 1980 faşist darbesi ile birlikte tüm gücü ile 1978 yılında yapamadığı planı devreye koydular. Kitlesel tutuklamalar, binlerce kişiye işkence, sürgün, göç ettirme politikası sonucu binlerce devrimci Malatya dışına çıkmak zorunda kaldı. Alevi mahalleler büyük kentlere göç etmeye başladı. Elbette hem faşist devlet terörü hem de ekonomik nedenler de bu göçün önemli nedenleri arasındadır. Diğer en önemli neden direniş geleneğini sürdüremeyen devrimci yapıların çözülüşü, dağılması da en önemli etkendir. 12 Eylül ile birlikte teslim olmuş dönemin devrimci yapıları, Kürt özgürlük hareketinin henüz Malatya’da örgütlü olamayışı kitlesel göçlere neden olmuştur. Bu göçlerle birlikte 90’lı yıllarda uygulanan konsept gereği Malatya tersinden göç almıştır. Bölgede şiddetlenen özgürlük mücadelesi karşısında tutunamayan Türk devletinin Kürt halkı üzerindeki siyasi ve ekonomik baskıları nedeniyle Bingöl, Elazığ, Batman, Urfa ve Amed başta olmak üzere mücadelenin şiddetlendiği kentlerden Malatya’ya yoğun bir göç yaşanmıştır. Ayrıca Afganlar başta olmak üzere devlet Malatya’nın demografik yapısını değiştirmek için Malatya’ya “dışardan” getirdiği etnik grupları yerleştirmiştir. Demografik yapısı daha önceleri hemen hemen % 50 alevi, % 50 Sünni olan ve Sünnilerin de en az yarısı devrimci saflarda olan Malatya gittikçe gerici, devletçi, ırkçı ve dinci yapıların hakimiyet kurmaları sağlanmıştır. Bu gün Alevi nüfusu % 25 civarlarındadır. Ağırlıklı Kürt nüfusa karşın, asimilasyonun boyutu oldukça yüksektir. Kentlerinden köylerinden devletin baskısı nedeniyle göç etmek zorunda kalan Kürt aileler ekonomik sorunların da etkisiyle ulusal bilinçten uzaklaşarak toplumsal bir çözülmüşlüğü yaşamaktadır.
Örneğin göçertilen Kürtlerin yoğunca yaşadığı Taştepe, Melekbaba gibi mahallelerde devlet toplumsal çözülüşü sağlamak için gençler arasında uyuşturucu ve fuhuşu yaygınlaştırmaktadır. Fuhuş ve uyuşturucu ile bir taraftan gençliği teslim alırken diğer taraftan aile yapısını da parçalayarak yaşamdan toplumsallıktan ulusal değerlerden kopmuş atomize olmuş birey – toplum yaratmayı hedeflemekte ve bu konuda başarılı da olmaktadır. Bu mahallelerde yaşayan Kürtler yoksulluk, madde bağımlılığı, fuhuş gibi iktidarın sebebi olduğu toplumsal sorunları böylesi yoğunca yaşarken diğer taraftan kimlik inkarı ve özgürlük mücadelesi karşıtlığı buralarda son derece yüksektir. Köylerinden kentlerinden göçertilen Kürtler Türk faşizminin adeta birer militanı olma çürümüşlüğünü yaşamaktadır. Bu mahallelerde devletin uyuşturucu ve fuhuşa göz yumması değil bizzat örgütleyicisi olduğu gerçekliği söz konusudur. Birkaç örnek üzerinden devletin kirli politikalarını açımlarsak; Yakınca mahallesinde uyuşturucu ticareti yapan ve çevresine Palu’lu 30-40 genci toplayan Özkan Ordu isimli bir çete lideri Malatya’ya göçertilen Kürt gençlerini sistem içine çekmek için özel görevlendirilmiş biridir. Bu kişi polislerin desteği ile gençleri uyuşturucu ile sistemiçileştirmekle görevlendirilmiştir. Devlet özgürlük mücadelesinin önüne geçmek için toplumsal çözülüşü gerçekleştirmektedir ve bu tedil, tenkil, tehcir politikası bağlamında Malatya’ya biçilmiş özel rolün bir gereğidir. Yurtseverliğin ve devrimciliğin gelişkin olduğu Kürecik gibi Alevi köylerinde tıpkı Dersim’de olduğu gibi göçertme insansızlaştırma gerçekleştirilirken, Sünni Kürtlerin yaşadığı Çöşnük, Yeşilyurt, Taştepe gibi mahallelerde ise açlık üzerinden terbiye ederek ya da spor adına fanatizme kanalize ederek uyuşturucu ile yok ederek Kürt toplumsallığına çözülüş dayatılmaktadır.
Malatya’nın Bezar Dağı’nda 94 yılında silahsız 17 genç gerilla adayının kurşuna dizilerek bedenlerinin yerlerde sürüklenmesi pratiğindeki gibi zalim ve kirli düşman gerçekliğinin politikası Malatya’da uygulanmaktadır.
Malatya’da uyuşturucu ve fuhuş devletin gizli ajanlarının özel çalışma ve temel örgütlenme ağı ile topluma yayılmaktadır. Bu 2. Ordu Komutanlığında örgütlenen jitem elemanlarının özel çalışmalarıdır. 2. Ordu Komutanlığında görevli bazı rütbeliler bahse konu faaliyetleri örgütlemek için özel görevlendirilmiş kişilerdir. Bunlar uyuşturucu bataklığına çektikleri Kürt gençlerini Alperen ocakları ve Ülkü ocakları denilen kurumlarda konumlandırarak para ve uyuşturucu madde karşılığında yurtsever gençlere karşı saldırılarda kullanmaktadır. Örneğin 1997 yılında üniversite öğrencisi olan Ümit Cihan Tarho isimli yurtsever öğrenci katledilmiştir bunlar tarafından.
Yarın: 2000 sonrası Malatay’da devletin değişmeyen politikasının yeni yüzü
NC/Fırat Malatya
